Onderzoek bekkenbodem

Om goed te kunnen beoordelen hoe de bekkenbodem functioneert is onderzoek nodig. Het meest nauwkeurig kan dit worden onderzocht door inwendig onderzoek. Soms wordt toch gekozen voor uitwendig onderzoek.

Toestemming

Voor een inwendig onderzoek of behandeling is uw toestemming nodig. Pas als u voldoende inzicht heeft, kunt u weloverwogen toestemming geven. Deze toestemming wordt door u mondeling gegeven en genoteerd in uw dossier. Wanneer u erg tegen dit onderzoek opkijkt of er bezwaar tegen heeft, kan u dit kenbaar maken. De bekkenfysiotherapeut zal samen met u zoeken naar andere manieren om een goed beeld te krijgen bekkenbodem.

Een onderzoek hoort helemaal geen pijn te doen. Als u wel pijn heeft, kan u dit op elk moment van het onderzoek aangeven en het onderzoek voortijdig stoppen. Dan wordt gezocht naar een ander manier of ander moment om de bekkenbodem te onderzoeken.

Tijdens het hele onderzoek zal de bekkenfysiotherapeut u vertellen wat ze doet en wat zij voelt. Na het onderzoek worden de conclusies met u besproken en wat de volgende stappen kunnen zijn.

Inwendig vaginaal onderzoek

Voor het onderzoek moet het onderlichaam bloot (onderbroek en broek/rok worden uitgetrokken). U gaat dan op uw rug op de onderzoeksbank te liggen. Het onderzoek start ermee dat de bekkenfysiotherapeut eerst de vulva van buitenaf bekijkt. U gaat de bekkenbodem aanspannen (alsof u de plasstraal stopt), ontspannen, hoesten en persen. Vervolgens spreidt de bekkenfysiotherapeut uw schaamlippen en vraagt u nog een keer deze opdrachten uit te voeren.

Daarna begint het inwendige deel van het onderzoek. De bekkenfysiotherapeut legt eerst een vinger op uw vagina; dat kan een beetje koud aanvoelen. Als u gewend bent, brengt zij rustig een vinger naar binnen. Voordat u de opdrachten aanspannen, ontspannen, hoesten en persen uitvoert, voelt zij of er pijnpunten aanwezig zijn en hoe de spierspanning is. Als er voldoende ruimte is zal een tweede vinger worden ingebracht (vaak bij bevallen vrouwen). Daarnaast wordt beoordeeld of u ook de bekkenbodem een aantal keer krachtig aan kan spannen en of u de aanspanning ook langer kan vasthouden. Tenslotte wordt onderzocht of er een verzakking aanwezig is, wanneer daar aanleiding toe is.

Inwendig anaal onderzoek

Voor het onderzoek moet u de broek/rok uittrekken; als u het fijn vindt, mag u het ondergoed nog aanhouden. Daarna komt u op uw zij op de onderzoeksbank.

Het onderzoek start ermee dat de bekkenfysiotherapeut eerst de anus en perineum van buitenaf bekijkt. Hiervoor zal zij uw ondergoed, als u dat nog aan had, een stukje naar beneden doen. U gaat de bekkenbodem aanspannen (alsof u een windje ophoudt), ontspannen, hoesten en persen.

Daarna legt de bekkenfysiotherapeut een vinger op uw anus en brengt deze rustig een klein stukje naar binnen. Voordat u de opdrachten aanspannen, ontspannen, hoesten en persen uitvoert, voelt zij of er pijnpunten aanwezig zijn en hoe de spierspanning is.

Nadat de oppervlakkige anale kringspier is onderzocht, zal de bekkenfysiotherapeut nog een stukje verder naar binnen gaan om ook de diepere laag van de bekkenbodemspieren te onderzoeken. Ook hier wordt eerst onderzoek gedaan naar triggerpoint en spierspanning. Daarna gaat u op verschillende manieren aanspannen, ontspannen, hoesten en persen.

Uitwendig onderzoek bekkenbodem

In sommige gevallen is het niet verstandig of niet gewenst om inwendig onderzoek te doen, dan kan er worden gekozen voor uitwendig onderzoek. Er wordt geen inwendig onderzoek gedaan tijdens een zwangerschap of vlak na de bevalling, bij ontstekingen zoals een blaasontsteking, in de eerste 6 weken na een bekkenoperatie (zoals prostaatoperatie, verzakking of na operatie aan anus) of bij ernstige pijnklachten. Ook als een patiënt nare (seksuele) ervaringen heeft of echt geen inwendig onderzoek wil, wordt vaak gekozen voor een uitwendig onderzoek.

Bij uitwendig onderzoek mag u op de rug of op de zij op de onderzoekbank komen liggen. De bekkenfysiotherapeut legt de vingers op de anus en het perineum (bij de vrouw ook op de vagina). Dan laat ze u de bekkenbodem een aantal keer aanspannen, ontspannen, hoesten en persen.

Uitwendig onderzoek oppervlakkige spieren (man)

Als er problemen zijn met het plassen of seksuele problemen dan is een inwendig onderzoek onvoldoende. Het is belangrijk om de oppervlakkige bekkenbodemspieren ook te onderzoeken. Deze spieren zitten aan de voorkant van de bekkenbodem net achter de balzak. Deze spieren kunnen alleen uitwendig worden beoordeeld. Dit onderzoek kan zowel op de rug als op de zij liggend worden uitgevoerd. Hiervoor kan u uw ondergoed aanhouden.

De bekkenfysiotherapeut legt de vingers op het perineum (de huid tussen de anus en de achterkant van uw balzak. Door wat druk te geven op de spieren kan worden beoordeeld of dit gevoelig is. Vervolgens wordt gevraagd om deze spieren aan te spannen alsof u de plasstraal stop en daarna weer te ontspannen.

Aanvullend onderzoek

Soms is aanvullende onderzoek nodig zoals myofeedback (meting van de spierspanning) of rectale ballononderzoek, ook dit kan en mag een bekkenfysiotherapeut uitvoeren.